جبران خسارات ناشی از تصادفات رانندگی از طریق صندوق تأمین خسارات بدنی

صندوق تأمین خسارات بدنی، صندوقی مستقلی است که هدف از تأسیس آن، حمایت از زیان‌دیدگانی است که به‌ نحوی، امکان جبران خسارات از طریق بیمه را ندارند و زیان وارد بر آنها بلاجبران باقی می‌ماند. صندوق تنها خسارات ناشی از حوادث رانندگی را جبران می‌کند و نسبت به خسارات ناشی از دیگر حوادث تعهدی ندارد.فردی که با مراجعه به دادگاه شکایت می‌کند، «شاکی» نام می‌گیرد. در مقابل شاکی، «متشاکی» یا «مشتکی‌عنه» قرار می‌گیرد. مشتکی‌عنه به کسی می‌گویند که از او شکایت شده است. بنابراین نمی‌توانیم فردی را که دعوای تخلیه‌ آپارتمان یا مطالبه‌ وجه چک مطرح می‌کند، شاکی بنامیم.در دعوای مطالبه‌ دیه از صندوق تأمین خسارت های بدنی نیز سخن از شاکی است، چرا که صندوق فقط در تصادفات رانندگی و تنها در موارد ذکر شده در قانون، متعهد به پرداخت خسارات بدنی است و این امر مستلزم رسیدگی دادگاه کیفری به اصل جرم است، تا در کنار این امر حکم به پرداخت دیه و خسارات بدنی صادر نماید؛ بنابراین می‌توان گفت در بحث مطالبه‌ دیه، رسیدگی به دعوای مطالبه‌ دیه، در ابتدای امر در صلاحیت ذاتی دادگاه کیفری است (هرچند که در پاره‌ای از موارد نیز دادگاه حقوقی صلاحیت رسیدگی را خواهد داشت)، زیرا حکم به پرداخت دیه نیازمند رسیدگی مرجع قضایی به اصل جرم (تصادفات رانندگی) است و زیان‌دیده در دادگاه کیفری عنوان شاکی و مدعی خصوصی را خواهد داشت و بعد از آنکه دادگاه شرایط قانون بیمه‌ اجباری را احراز نمود، حکم به پرداخت دیه از صندوق تأمین خسارت های بدنی صادر می‌نماید و زیان‌دیده یا وراث وی خواهان مطالبه‌ دیه از صندوق خواهند بود. همچنین در پاره‌ای از موارد نیز، زیان‌دیده با رجوع به دادگاه حقوقی، خواهان مطالبه‌ دیه از صندوق است و دادخواست خود را علیه صندوق تأمین خسارت های بدنی تقدیم می‌کند.براساس قانون بیمه‌ی اجباری موارد پرداخت توسط صندوق تأمین خسارات بدنی شامل مواردی از قبیل: فقدان یا انقضای بیمه‌نامه؛ بطلان قرارداد بیمه؛ شناخته نشدن وسیله‌ نقلیه‌ مسبب حادثه؛ کسری پوشش بیمه‌نامه ناشی از افزایش مبلغ ریالی دیه؛ تعلیق یا لغو پروانه‌ی فعالیت شرکت بیمه؛ صدور حکم توقف یا ورشکستگی بیمه‌گر و در آخر خسارت‌های بدنی که خارج از تعهدات قانونی بیمه‌گر باشند می باشد لیکن در چهار مورد زیر از شمول بیمه‌ موضوع این قانون خارج شده‌اند:1-خسارت وارده به وسیله‌ی نقلیه‌ی مسبب حادثه و محمولات آن؛2- خسارت مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از تشعشعات اتمی و رادیواکتیو؛3- جریمه یا جزای نقدی؛4- اثبات قصد زیان‌دیده در ایراد صدمه به خود مانند خودکشی، اسقاط جنین و نظایر آن و نیز اثبات هر نوع خدعه و تبانی نزد مراجع قضایی.در ادامه این مطلب (بخش دوم) به نحوه پرداخت توسط صندوق خسارات بدنی خواهیم پرداخت.